çerkes dilleri ne demek?

Çerkes Dilleri

Çerkes dilleri, Kuzey Kafkas dillerinin Abhaz-Adige koluna ait iki ana dilden oluşur:

• Adigece (Batı Çerkesçesi): Daha çok Türkiye, Rusya (Adıgey Cumhuriyeti), Ürdün, Suriye gibi ülkelerde konuşulur. Birçok lehçesi bulunur.

• Kabardeyce (Doğu Çerkesçesi): Rusya (Kabardino-Balkarya ve Karaçay-Çerkesya) ve Türkiye'de yaygın olarak konuşulur. Adigece'ye göre daha az lehçeye sahiptir.

Genel Özellikler:

• Fonoloji: Her iki dil de çok sayıda ünsüze sahip olmalarıyla bilinir. Ünlü sistemleri ise oldukça sınırlıdır.
• Morfoloji: Sözcük yapımında eklemeli bir yapıya sahiptirler. Fiil çekimleri oldukça karmaşıktır ve kişi, sayı, cinsiyet gibi birçok bilgiyi içerir.
• Sözdizimi: Temel cümle yapısı özne-nesne-yüklem (SOV) şeklindedir.
• Edebiyat: Zengin bir sözlü edebiyat geleneğine sahiptirler. Destanlar, halk hikayeleri ve şarkılar önemli yer tutar. Yazılı edebiyat ise daha yenidir.
• Alfabe: Her iki dil de Kiril alfabesi temel alınarak oluşturulmuş özel alfabelerle yazılır. Türkiye'de ise Latin alfabesiyle yazım denemeleri yapılmaktadır.

Konuşuldukları Bölgeler:

• Kafkasya: Tarihi anavatanlarıdır.
• Türkiye: 19. yüzyıldaki Çerkes Sürgünü sonrası büyük bir Çerkes nüfusu Türkiye'ye yerleşmiştir.
• Orta Doğu: Özellikle Ürdün ve Suriye'de Çerkes toplulukları bulunur.

Günümüzdeki Durumu:

Her iki dil de UNESCO tarafından kaybolmaya yüz tutmuş diller arasında sınıflandırılmaktadır. Özellikle genç nesiller arasında dilin kullanımının azalması ve eğitim imkanlarının kısıtlı olması bu durumun başlıca nedenlerindendir. Dili yaşatma ve gelecek nesillere aktarma çalışmaları devam etmektedir.

Not: Linkler örnektir, belirtilen kavramlar hakkında bilgi bulunmayabilir.